Regelen op planttemperatuur komt dichterbij
De planttemperatuur kan enkele graden afwijken van de luchttemperatuur in de kas. Het is daarom een goed idee om te regelen op planttemperatuur.
In de meeste kassen zijn de metingen van de meetbox (temperatuur en luchtvochtigheid) leidend voor het klimaatbeheer. Het klimaatbeheer is erop gericht zo gunstig mogelijke condities voor het gewas te scheppen. Maar de temperatuur van de kaslucht en die van de plant hebben ieder hun eigen dynamiek.
Bij een hoge instraling warmt de plant op en die verwarmt vervolgens de kaslucht. De planttemperatuur ligt dan hoger dan die van de lucht. Bij bewolkt weer warmt de verwarmingsbuis eerst de kaslucht op, die vervolgens de planttemperatuur doet stijgen. De planttemperatuur ligt dan onder de kastemperatuur. Er zijn dus altijd na-ijleffecten, waarbij de verschillen tot wel enkele graden oplopen.
Oplopende verschillen
De verschillen worden echter groter onder speciale omstandigheden. Als de plant zichzelf onvoldoende kan koelen door de verdamping, zal de planttemperatuur flink gaan afwijken van de kastemperatuur. Dit is het gevolg bij een heel hoge instraling, gecombineerd met een lage luchtvochtigheid (en eventueel onvoldoende wateraanvoer). De plant sluit zijn huidmondjes om uitdroging te voorkomen, maar het resultaat is een snelle stijging van de temperatuur waardoor hittestress kan ontstaan.
Uitstraling
Een andere situatie waarin kas- en planttemperatuur behoorlijk van elkaar kunnen afwijken ontstaat bij veel uitstraling: dan kan de top van het gewas in korte tijd flink afkoelen en de meting van de meetbox geeft dan onvoldoende de urgentie van maatregelen aan.
De uitstralingsmonitor van Wageningen University & Research is een nuttig instrument om zicht te krijgen op de verticale temperatuurverschillen in het gewas en de verdamping per gewaslaag. De monitor is te vinden op: www.glastuinbouwmodellen.wur.nl
Op de mate van uitstraling hebben de ReduSystems coatings nauwelijks invloed, daarom zijn deze niet in de monitor opgenomen.
Infraroodcamera
Dat het gewas in een koude nacht met een heldere hemel veel uitstraalt, is algemeen bekend. Niet voor niets wordt dan het energiescherm gesloten. Maar telers die infraroodcamera’s gebruiken om de gewastemperatuur te volgen, merken dat ook bijvoorbeeld een plotselinge regenbui overdag tot een flinke daling van de koptemperatuur kan leiden. Dan heeft het wel degelijk zin om het energiescherm tijdelijk even dicht te trekken om de koptemperatuur en daarmee de gewasactiviteit op peil te houden.
Steeds meer bedrijven gebruiken infraroodcamera’s om meer zicht te krijgen op de ontwikkeling van de planttemperatuur. In principe is de temperatuur van het groeipunt het belangrijkste. Dat is het meest gevoelig en daar is de temperatuur het meest bepalend voor de ontwikkelingssnelheid. Het is echter lastig om precies het groeipunt te monitoren. Een camera die de toppen van het gewas in de gaten houdt, geeft ook duidelijk de ontwikkelingen aan.
Coatings
Diffuse coatings maken het kasklimaat milder en gelijkmatiger en zijn dus een oplossing voor de eerste situatie: hoge instraling en dichte huidmondjes. De diffuse lichtverdeling zorgt ervoor dat er geen lichtvlekken meer ontstaan waarin de planttemperatuur snel te hoog kan oplopen. Dit zorgt ervoor dat het gewas veel langer actief blijft.
